TÂM ĐIÊN ĐẢO, TÂM NGHI VÀ TỨ SÁT TRI.
Tâm điên đảo.
Ở đây chúng ta đang nói về ‘tâm thức điên đảo’ [tâm sai lầm], bám chấp, ví dụ, sân giận luôn luôn là ‘tâm thức điên đảo’. Mọi người nói rằng “Tôi tức giận và tôi thể hiện sự tức giận của tôi vì có một số lợi ích, tôi tức giận, vì muốn điều gì đó tốt”. Giả sử một người cha trong nhà tức giận, rồi sau đó, ông ấy cố gắng nói rằng “Ừ, dĩ nhiên là tôi tức giận vì tôi quan tâm đến gia đình của mình hay thế này và thế kia”. Đúng, mong muốn quan tâm gia đình là điều tích cực, nhưng nổi giận luôn là tiêu cực.
Dù sao thì tức giận, những cảm xúc đó luôn đem lại cho chúng ta những vấn đề và rắc rối, những cảm xúc phiền não đó, những cảm xúc tiêu cực đó như là sân giận, ghen tị, cố chấp và tham lam và tất cả những thứ này, chúng đều là ‘tâm thức điên đảo’. Ý nghĩa? Những gì mà những tâm này nhận thức đều không tồn tại theo cách nó nhận thức. Sự sân giận sẽ phóng đại lên, nếu một người xấu 20% nhưng sân giận luôn thấy rằng người đó xấu đến 60 hoặc 70% trong hầu hết các trường hợp. Nếu cơn giận quá mức, bạn sẽ rất khó mà nhìn sự việc một cách khách quan, thì bạn sẽ phóng đại lên, nếu một người xấu 60% thì bạn thực sự khiến nó xấu đến 95%. Bạn thậm chí không thể nhìn thấy bất kỳ điều tích cực nào về người đó.
Vì vậy, sân giận là một trong những ví dụ về ‘tâm thức điên đảo’ và ‘tâm thức điên đảo’, như tôi đã nói, ý nghĩa của nó là bất cứ thứ gì nó nắm bắt [chấp trì], thì đối tượng mà ‘tâm thức điên đảo’ nhận thức đều không tồn tại. Nếu bạn tức giận với một người khác, thì những gì bạn thấy là người khác xấu 90% với sự phóng đại, vì vậy đây là lý do tại sao một người xấu đến 90% không có tồn tại. Nếu một người thực sự xấu đến 90%, thì bạn sẽ thấy nhiều hơn thế khi bạn tức giận.
Sự bám chấp, bạn nhìn thấy sự vật đẹp hơn nhiều so với thực tế nó tồn tại. Giống như tôi biết một đứa trẻ có thể xấu 50%, nhưng người mẹ luôn thấy có 20% hoặc thậm chí ít hơn, có một chút bám víu đối với đứa trẻ. Mọi người đều thích một ngôi nhà hoặc có thể là một số người, lý do tại sao ai cũng cảm thấy thoải mái hơn trong vùng tiện nghi là bởi vì có một số bám víu liên quan. Mọi người đều thích gia đình của họ, một số loại bám víu. Mọi người đều muốn có cho riêng mình, nếu ai đó ban cho một cái gì đó, giả sử ai đó đang ban cho một số điều ước, thì điều đầu tiên xuất hiện trong đầu bạn là bản thân bạn và sau đó là gia đình của bạn và sau đó có thể là bạn bè hoặc đồng nghiệp và điều này và điều kia. Vì vậy, đây cũng là bởi vì sự bám chấp và bám chấp đó cũng là một ‘tâm thức điên đảo’ bởi vì nó phóng đại lên và nó thấy sự vật mà nó nhận thức tốt hoặc quan trọng hơn nhiều so với sự vật đó là. Vì vậy, đó là một chút về ‘tâm thức điên đảo’.
Tâm nghi.
‘Tâm nghi’, tôi có một quan điểm rất tích cực đối với ‘tâm nghi’, thật đơn giản để biết về ‘tâm nghi’ vì nó là một tâm nào đó nghĩ rằng đối tượng có như nó trình hiện hay không, ví dụ, nếu bạn nghĩ về chiếc xe như là một sự vô thường, thì bạn có thể nghi ngờ liệu có phải là vô thường hay không. Vì vậy, sự nghi ngờ, như tôi đã đề cập trong một trong các buổi học trước đó, nó có ba loại, ‘hợp nghĩa nghi’ [nghi hướng tới sự thật], ‘bất hợp nghĩa nghi’ [nghi hướng tới điều sai] hoặc ‘đẳng phần nghi’ [nghi như nhau].
Hồ nghi là khi một người có ‘tâm thức điên đảo’, một người không nhận ra sự thật, nếu bạn đưa ra một số lý do để chứng minh rằng ‘tâm thức điên đảo’ là một sai lầm, thì từ từ ‘tâm thức điên đảo’ chuyển thành nghi ngờ. Vì vậy, nghi rất quan trọng, có nhiều sự nghi ngờ luôn quan trọng, bởi vì đó là thứ tạo ra một loại nền tảng trong tâm của chúng ta để nhận ra các sự vật. Khi bạn nghi ngờ về điều gì, nếu bạn tiến một bước gần hơn để nhận ra điều mới đó, để hiểu điều mới bởi vì nó thiết lập một loại nền tảng trong tâm chúng ta. Nếu bạn không nghi ngờ, rất ít khả năng bạn sẽ biết nó hoặc bạn sẽ có mong muốn biết nó hoặc thậm chí nếu trường hợp khác đi, khi bạn nghi ngờ thì bạn sẽ nhớ lại khi bạn nhận ra điều đó.
Giả sử bạn thậm chí không có sự nghi ngờ, mặc dù bạn chú ý đến nó, mặc dù bạn nhìn thấy nó, đôi khi giống như sự vật có thể trình hiện đối với tâm, nhưng tâm của chúng ta không nhận ra điều đó, hoặc dù cho chúng ta biết điều gì đó hôm nay, thì ngày mai chúng ta vẫn có thể quên. Nếu bạn còn nghi ngờ gì đó thì bạn sẽ dễ dàng nhớ mọi thứ nhiều hơn, khi đọc cuốn sách, tôi cố gắng lướt qua nội dung cuốn sách, và sau đó tôi cố gắng hình dung nó hoặc những gì họ có thể đang nói đến, những gì chương này có thể nói đến hoặc những gì chương kia có thể nói đến. Vì vậy, một kiểu hình dung một thứ gì hoặc một thứ gì đó giống như một sự nghi ngờ hoặc một nền tảng trong tâm của tôi và tôi cố gắng hiểu điều này, điều này và điều này sẽ được nói trong chủ đề này ở chương này, điều này và điều này sẽ được nói trong chương kia, điều này và điều này sẽ có trong chương tiếp theo. Do đó, sẽ dễ dàng hơn nhiều cho tôi khi suy nghĩ từ quan điểm đó.
Và đôi khi chúng ta nhìn thấy, nhưng chúng ta không chú ý, giống như chúng ta không quan tâm và sau đó chúng ta quên mặc dù chúng ta nhìn thấy thứ gì đó, sau nửa giờ nếu có ai hỏi “Bạn đã thấy điều đó chưa?” Chúng tôi giống như “có thể”.Vì vậy, nghi ngờ luôn là điều tốt đẹp, và tôi muốn nói, đây là bước đầu tiên để hướng tới tri thức.
Tứ sát tri.
‘Tứ sát tri’ [ý nghĩ phân biệt giả định cho là đúng], là phiên bản nâng cấp, giống như ‘tâm thức nghi ngờ’ nhờ đưa ra một số lý lẽ. ‘Tâm thức điên đảo’ chuyển thành ‘tâm nghi‘ khi bạn đưa ra một số lý lẽ cho người đó. Giả sử một người thực sự xấu, bạn đã nghĩ rằng người đó tốt, đó là ‘tâm thức điên đảo’ bởi vì người đó không phải là một người tốt, sau đó, một người đưa ra một số ví dụ chứng minh rằng người đó không thực sự tốt, rồi từ từ bạn nghi ngờ liệu người đó có tốt hay không. Khi bạn có sự nghi ngờ, thì bạn lại nghĩ đến lý lẽ, bạn cố gắng phân tích lại, gặp lại tình huống, bạn gặp người đó nói chuyện, bạn cũng nghĩ đến một số lý lẽ khác. Vì vậy, khi bạn chắc chắn rằng người đó không có gì tốt, người đó thực sự xấu, khi bạn chắc chắn về điều đó, thì tâm vốn chắc chắn đó là ‘tứ sát tri’. Cho nên, ‘tứ sát tri’ là tâm mà sau đó bằng cách nghĩ đi nghĩ lại các lý lẽ, bước thứ hai của việc đó sẽ là bạn nhận ra người đó là kẻ xấu.
Do đó khoảnh khắc đầu tiên của điều đó, như tôi đã nói trước đây, ‘tỷ độ’ [tâm thức tri nhận bằng luận đoán]. Chúng ta cho rằng người đó xấu, rồi một ngày chính bạn nhìn thấy, tận mắt chứng kiến người đó xấu thật thì đó chính là ‘hiện lượng’ [tâm thức trực tiếp tri nhận xác thực]. Đây là những gì của bảy tâm thức và điều rất quan trọng là phải biết trình tự này và với điều này, tôi chỉ muốn chia sẻ rằng tâm thức luôn thay đổi. Vì vậy, mặc dù bạn có suy nghĩ tích cực ngay từ khoảnh khắc đầu tiên, điều đó không có nghĩa là bạn có thể có suy nghĩ tích cực sau hai hoặc ba phút. Mặc dù bạn đang làm điều gì đó tốt thường xuyên, chúng ta sẽ trải qua rất nhiều suy nghĩ tích cực và tiêu cực hoặc một ý nghĩ trong đầu. Vì vậy, điều rất quan trọng là phải lưu tâm đến những gì bạn đang nghĩ, tại sao bạn lại làm những việc nào đó.