Ngũ Biến Hành
Trong một số kinh sách bạn sẽ tìm thấy như tâm vương và tâm sở, tôi nghĩ tâm vương và các yếu tố về tâm được biết đến nhiều hơn và tôi nghĩ nếu bạn biết theo cách này sẽ thật phù hợp hơn. Vì vậy, nếu tôi chỉ đề cập đến [tôi cố gắng nhớ tiếng Anh nên tôi không thể nhớ, vì vậy tôi chỉ viết tên ra] ‘ngũ biến hành’ [năm tâm sở trùm khắp], đôi khi giữa các tâm sở có các khác biệt rất nhỏ, nên dù sao cũng thật khó để giải thích. Do đó ‘ngũ biến hành’ nói đến đầu tiên, tâm sở đầu tiên thì dễ hiểu, ‘cảm thọ’, tâm sở thứ hai mới là ‘tưởng’ [phân biệt] – Vì vậy, ở đây chúng ta đang nói về một số tâm sở, tên của các tâm sở, tên của ‘ngũ biến hành’ đi cùng với tất cả tâm, miễn đó là tâm vương, thì ‘ngũ biến hành’ sẽ đi cùng với nó. Vậy,
– tâm sở đầu tiên là ‘cảm thọ’,
– tâm sở thứ hai là ‘tưởng’ [sự phân biệt],
– tâm sở thứ ba là ‘tư’ [ý định/chủ đích], và
– tâm sở thứ tư là ‘tác ý’ [sự tham gia về ý] và
– tâm sở thứ năm là ‘xúc’ [sự đụng chạm/tiếp xúc].
Nhắc lại lần nữa, ‘ngũ biến hành’ là cảm thọ, tưởng, tư, tác ý và xúc.
- Nếu không có ‘cảm thọ’, thì bạn sẽ không thể trải nghiệm ở đâu có điều gì đó dễ chịu hoặc không dễ chịu.
- Nếu không có ‘tưởng’[sự phân biệt], thì bạn sẽ không thể có thứ bậc/chức vụ qua lời nói, các quy ước, nếu không có ‘tưởng’, thì bạn sẽ không thể, chẳng hạn nói điều này thế kia và điều này là điều nọ.
- Nếu không có ‘tư’ [ý định], thì sự tham gia của đối tượng sẽ không xảy ra, sự tham gia đối với đối tượng sẽ không xảy ra.
- Nếu không có ‘tác ý’ [sự tham gia về ý], thì việc hướng tâm về phía đối tượng sẽ không xảy ra, chức năng của ‘tác ý’ là hướng tâm về phía đối tượng.
- Không có ‘xúc’, thì cảm thọ không xảy ra, ‘cảm thọ’ không tồn tại, để phát khởi một ‘cảm thọ’, cần phải có ‘xúc’.
Vì vậy, năm tâm sở này được gọi là ‘ngũ biến hành’ [năm tâm sở trùm khắp] đi cùng với tất cả các tâm vương.
