Khoa Học về Tâm Thức hay Khởi Nguyên của Tâm.
Trước tiên, chúng ta hãy xem xét nguồn gốc của tâm hay có thể là khoa học về tâm thức, bởi vì đây là một trong những vấn đề có thể khiến bạn tự hỏi bất cứ khi nào chúng ta nghĩ về tâm, luôn có cách giải thích khác nhau trong các niềm tin khác nhau. Khi chúng ta nói về tâm, thì liên quan rất nhiều đến việc làm thế nào mà tâm tồn tại [hiện hữu]? Lúc khởi đầu tâm từ đâu đến? Đây có phải là cái gì đó đã được tạo ra bởi một ai đó? Hay là một cái gì đó đã có từ vô thủy? – Đây là một trong những câu hỏi lớn nhất, câu hỏi lớn này khá giống chuyện con gà theo một nghĩa nào đó, bởi vì mọi người có rất nhiều sự tò mò và đồng thời những người tin vào tôn giáo, họ tin vào một Đấng Tạo hóa, họ tin rằng tất cả những tâm, ngã [linh hồn], con người này tất cả đều đến từ Đấng Tạo Hóa.
Nhưng chúng ta hãy xem nó được giải thích như thế nào trong kinh điển của Đức Phật và những Bậc Đại Sư Nalanda ở các thế kỷ thứ 5, 6, 7, 11, các bậc thầy họ đã giải thích như thế nào, chúng ta hãy cùng nhau phân tích. Vì vậy, khi nói về nguồn gốc, theo Đạo Phật, thì không có sự bắt đầu, và nếu ai đó hỏi nguyên nhân của tâm là gì, thì trước tiên chúng ta nên hiểu, hãy lấy một ví dụ về một tảng đá hoặc một ngọn núi. Núi không phải lúc nào cũng là núi, có lúc chỉ là cát và có lúc là đất sét, có lúc thì không cứng mà thực sự mềm. Đôi khi nó trở nên cứng như một tảng đá, đôi khi nó vỡ ra và sau đó trở thành cát và đôi khi nó trở thành một loại bùn, và đôi khi nó bị ép xuống dưới nhiều áp lực và sau đó từ từ trở thành một tảng đá. Sự hình thành một áp lực lớn của một khối lượng khổng lồ ở một nơi hoặc một khối lượng lớn nếu chúng bị ép xuống trong một thời gian dài sẽ trở thành một ngọn núi, nếu chúng ta nhìn vào khởi nguyên của tảng đá hoặc cát và đây là cách như vậy.
Cũng vậy nếu bạn nhìn vào nước, nước đôi khi là hơi nước và đôi khi là mây, đôi khi ở dạng mưa, đôi khi ở dạng bông tuyết hoặc tuyết, đôi khi là một ngọn núi tuyết và sau đó khi núi tuyết tan chảy, nó trở thành nước. Vì vậy, nước, nó thay đổi hình thức nhưng giống như không bao giờ kết thúc.
Ở một số nơi trước đây từng có nhiều sông hoặc nước, nhưng sau đó sông khô, nước cạn, nếu chúng ta nghĩ theo một nghĩa như vậy là đã từng có nước, bây giờ không còn nước, nhưng không có nghĩa là nước không còn tồn tại, nó chỉ thay đổi hình thức, thậm chí không còn một giọt nào, nó vẫn luôn thay đổi và vẫn còn chỉ ở một dạng khác.
Những người tin vào ‘Thuyết Big Bang’, hãy lấy ví dụ một tảng đá nhỏ, tảng đá này cũng có ở thời điểm Big bang, có thể dưới một dạng khác nhau, mỗi một thứ mà bạn nhìn thấy, mỗi một hiện tượng mà bạn thấy xung quanh mình, đã từng có ở thời điểm Big Bang. Không có gì là mới dưới dạng không có gì tồn tại mà không có ở đó trong một số hình thái suốt thời gian của Thuyết Big Bang, ý tôi là Big Bang. Vì vậy, mọi thứ mà bạn nhìn thấy ngay bây giờ đã từng ở đó chỉ trong một dạng khác mà thôi. Cho nên, ngay cả bây giờ, nếu nhiều người nghĩ rằng “OK, Big Bang là khởi nguyên, nó là sự bắt đầu”, nhưng điều đó cũng không đúng.
Vụ nổ lớn đã xảy ra trong thời gian The Big Bang, một vụ nổ khổng lồ đã xảy ra do có rất nhiều áp lực, bởi vì sự vật giống như bị ép lại và có áp lực cực lớn và khi khối lượng không thể giữ được áp lực thì nó bùng nổ, đó là vật nhỏ bùng nổ. Tất cả mọi thứ bạn thấy trên thế giới này ngay bây giờ đều ở đó trong vật nhỏ bé đó đã bùng nổ. Nếu bạn nghĩ làm sao một vật nhỏ đó trước đây đã bị bùng nổ trong thời gian The Big Bang lại tồn tại được? Một khối khổng lồ co lại và trở thành một khối nhỏ. Có một khối khổng lồ trước đó và sau đó khối khổng lồ đó lần nữa lại là do một vụ nổ Big Bang khác và sau đó là vụ nổ khác và một vụ nổ khác.
Khi bạn nhìn một trái xoài, bạn có thể tự hỏi “À đây là một trái xoài mới” và sau đó trong tâm chúng ta nghĩ trái xoái này là chưa từng tồn tại dưới bất kỳ hình dạng nào trước đây. Do các nhân của nó, như tôi luôn nói, không có trái xoài nào mà không có cây xoài, đồng thời, không có cây xoài nào mà không có ptrya [tiếng phạn, duyên, điều kiện] xoài, là hột xoài, vì vậy không có hột xoài nào mà không có ptrya cây xoài.
Nhưng, dĩ nhiên, khi một đứa trẻ được sinh ra, đứa trẻ không thể được sinh ra với cả cha lẫn mẹ, đứa trẻ không thể sinh ra là cả nam và nữ. Khi một kết quả hình thành là do hai nguyên nhân, hai nguyên nhân đó ảnh hưởng đến sự tạo thành của kết quả. Vì vậy, sự vật thay đổi hình dạng, nhưng thực chất nó luôn tồn tại, về cơ bản sự vật không bao giờ thay đổi, thực chất là những hiện tượng giống nhau. Bạn có thể thấy nước trở thành hơi nước, hơi nước trở thành mây, mây trở thành tuyết, tuyết trở thành nước. Bạn thấy sự thay đổi này, một vòng tròn sau đó lặp đi lặp lại, nhưng thực chất nó vẫn giống nhau, thực chất nó luôn do phần căn bản trước đó của nó gây ra.
Tâm chúng ta cũng vậy, không có cái ly nào trở thành tâm, không có tâm nào trở thành cái ly; không có nước nào trở thành tâm và không có tâm nào trở thành nước. Cho nên, mỗi một tâm đều có nhân riêng của nó, và nhân căn bản đó được biết đến không ngoài tâm. Vì vậy tâm mà chúng ta có ngay bây giờ là kết quả của tâm trước đó. Tâm hôm nay là kết quả của tâm hôm qua, tâm mà bạn có trong dòng tương tục tâm thức của bạn là kết quả quan trọng của tâm bạn có ngày hôm qua, đây là lý do tại sao những điều bạn biết ngày hôm qua vẫn còn trong tâm trí bạn vì thực chất đó là cùng một dòng tương tục của tâm thức.
Vì vậy, thay vì nhìn tâm thức trong nhiều bản văn Phật giáo, bạn sẽ tìm thấy sự tương tục của tâm thức chính xác là những gì đã xảy ra, chính xác là những gì muốn nói. Không có cái gì có thể trở thành tâm thức và không có cái gì mà tâm thức có thể trở thành, không có hình tướng nào có thể là tâm thức, không có tâm thức nào có thể là hình tướng, đó cũng là lý do mà với tâm thức đó chúng ta có thể hiểu được. Nước không thể trở thành tảng đá, và tảng đá không thể trở thành nước.
Từ lập luận này, chúng ta có thể hiểu rằng tâm của chúng ta không phải là thứ đến từ cha mẹ của chúng ta. Cơ thể vật chất của chúng ta đến từ cha mẹ của chúng ta, nhưng tâm là từ tâm thức trước đó, vì vậy đây là một trong những cách tiếp cận hợp lý mà với cách đó bạn sẽ có thể hiểu được tâm thức của chúng ta đã từng tồn tại trước khi kiếp sống này bắt đầu. Cho nên, trong các bản văn Phật giáo, tâm thức đi vào tử cung của một người phụ nữ, đó là khi người phụ nữ mang thai, đó là cách chúng ta bắt đầu một cuộc sống mới. Khi chúng ta qua đời, cơ thể của chúng ta ngừng hoạt động, bộ não của chúng ta, trái tim của chúng ta, tất cả có thể ngừng hoạt động dần dần. Nhưng tâm không chết vì nhiều người cũng có quan niệm sai lầm này về cái chết. Nhiều người nghĩ rằng đó là sự kết thúc của một điều gì đó, nhưng sự thật không phải vậy, đó chỉ là một sự biến đổi. Chính xác như khi bạn nhìn thấy một đứa bé nhủ nhi, nó dần dần biến đổi thành một cậu bé hay một cô gái sau đó từ từ là một thiếu niên, rồi dần dần là một người lớn, rồi dần dần một người ngày già đi một chút.
Bạn thấy một khuôn mặt thay đổi, khá nhiều thứ thay đổi trong một cơ thể vật lý, nhưng chúng ta vẫn thấy đó là cùng một người, hoàn toàn cùng cách thức giống nhau, chúng ta chỉ thay đổi cơ thể của mình. Khi một người qua đời, khi một người chết đi, người đó chỉ trải qua một sự biến đổi nhỏ, vậy thôi. Và nhiều người có thể coi đây chính là quan trọng bậc nhất nhưng thực tế nó không là gì cả, không phải là điều gì đó đáng sợ, giống như là một sự biến đổi nhỏ mà tất cả chúng ta đều phải trải qua và đó không phải là cái gì đó mới mẻ bởi vì chúng ta đang trải qua những biến đổi như vậy mọi lúc trong cuộc sống của chúng ta.
Nếu nhìn vào một tấm gương, chúng ta trông không giống như chúng ta trước đây 20 năm hoặc 30 năm nữa, chúng ta đã từng trông toàn bộ khác biệt. Bây giờ chúng ta hoàn toàn khác, chúng ta thay đổi cơ thể của mình, nhưng sự tương tục của tâm thức luôn vẫn còn đó. Vì vậy, cơ thể, theo quan điểm của Đạo Phật, cơ thể giống như một tấm áo, giống như chúng ta thay đổi cái áo, chúng ta thay đổi cơ thể, nhưng rồi chúng ta luôn vẫn còn đó.
Điều tôi muốn nói ở đây là khởi nguyên của tâm thức chỉ là tâm thức, không có hình tướng nào có thể là nguyên nhân cơ bản của tâm chúng ta, mà chỉ là tâm thức. Đó là lý do tại sao điều rất quan trọng là bạn vẫn phải học càng nhiều càng tốt, dù bạn 90 tuổi đi chăng nữa thì bạn vẫn nên học, bạn vẫn có thể phát triển và ngày càng trở nên tốt hơn. Bạn vẫn có thể tìm ra cách để hạnh phúc hơn, bạn vẫn có thể thực hành để bình tĩnh hơn, hòa hợp bình yên bên trong bản thân, cho nên điều đó rất quan trọng.
Vì vậy, một trong những Đại sư Tây Tạng trong cuốn sách của ông ấy đã nói rằng “Dù cho bạn sẽ chết vào ngày mai, thì cũng đừng ngừng học những điều mới”. Bởi vì khi bạn học một thứ gì đó bạn không tích lũy được thứ đó trên cơ thể bạn, nhưng bạn đang tích lũy thứ đó trong tâm thức của bạn, vì vậy cho dù bạn sẽ chết vào ngày mai, tâm thức của bạn sẽ mang kiến thức đó sang kiếp sau, đó là lý do tại sao đối với một số người, việc hiểu hoặc học ngôn ngữ rất dễ dàng, đối với một số người lại thực sự khó khăn để học ngôn ngữ. Một số người được sinh ra từ bi và tốt bụng, một số người được sinh ra có tính nóng nảy, bởi vì điều đó phụ thuộc vào sự tích lũy mà một người đã thực hiện trong dòng tương tục của tâm thức.
Trước đây, nếu bạn tự luyện môn toán, toán học thì khi bạn còn trẻ, bộ não của bạn sẽ thực hiện bất kỳ giải pháp nào như nhân hoặc cộng hoặc trừ trong toán học nhanh hơn nhiều. Khi bạn lớn tuổi, vì cùng một dòng tương tục của tâm thức, nên chính xác điều tương tự có thể được áp dụng đối với việc này trong kiếp trước vào việc này trong kiếp sau. Điều tôi muốn nói ở đây là khởi nguyên của tâm thức luôn là tâm thức. Vì vậy, về cơ bản không có nguồn gốc, không có thời điểm nào mà bạn có thể nói rằng “OK, đây là thời điểm mà tâm thức bắt đầu”.
Mọi người chỉ muốn biết như “Vậy phải có một khoảng thời gian mà không chỉ là tâm thức, không chỉ chúng ta, mà mọi thứ chúng ta nhìn thấy, nước không có khởi nguồn, sợi dây, cát, nhà, quần áo, mọi thứ, không có nguồn gốc, không có thời điểm bắt đầu, thực chất là đã vẫn mãi ở đó. Đây là điều mà tôi muốn chia sẻ.
