Bản Chất Của Tâm.
Nhưng một trong những điều thú vị mà mọi người có lẽ có những ý nghĩ khác nhau về tâm. Vì vậy, hôm nay buổi học đầu tiên tôi chỉ nghĩ đi một cách đại thể về tâm thực sự là gì. Nếu bất kỳ ai trong các bạn có ý nghĩ về tâm như “Ồ tâm là một cái gì đó ở trong não bộ” thì không, đó không phải là tâm mà tôi đang nói đến.
Nếu bạn nghĩ rằng tâm là một cái gì đó được liên kết – đúng là có các dây thần kinh, hay tế bào thần kinh – thì thực là không phải, đó không phải là tâm mà tôi đang nói đến. Nếu bạn nghĩ rằng tâm là một cái gì đó chỉ liên quan đến bộ não thì điều đó cũng không đúng bởi vì về mặt khoa học, nếu bạn làm một chút nghiên cứu về những gì các nhà khoa học và nhà nghiên cứu khác nhau nói về tâm, bạn có thể tìm thấy những cách khác nhau, bạn có thể thấy những người khác nhau giải thích nó theo những cách khác nhau và theo quan điểm của Đạo Phật, thì tôi sẽ nói rằng họ không biết tâm là gì.
Tâm không có hình tướng vì vậy đó là lý do tại sao rất khó để chứng minh với sự chấp thuận của người thứ ba. Tôi thường nói rằng nếu bạn luôn cần sự chấp thuận của người thứ ba, thì bạn sẽ không bao giờ có thể mô tả hoặc chứng minh rằng bạn đang nằm mơ gì đó mà bạn có thể thấy con voi trong giấc mơ, bởi vì bạn nhìn thấy con voi trong giấc mơ. Nhưng bạn không thể nói điều đó cho ai, sẽ không có ai hiểu, và bạn không thể chứng minh điều đó cho ai bởi vì bạn sẽ không kiếm đâu ra người thứ ba chấp thuận điều đó và biểu hiện đó có thể cho đến nay sẽ mô tả về tâm.
Nhưng tâm mà tôi đang nói đến, nếu tôi làm cho nó khá đơn giản, thì khả năng trong chúng ta biết các sự vật, khả năng trong chúng ta có thể trải nghiệm mọi thứ, và nó hoàn toàn không có hình tướng. Vì vậy, trong các bản văn cổ xưa và các kinh điển của Đức Phật và các bản văn cổ được các Bậc Đạo sư Nalanda soạn thảo vào thế kỷ thứ 3, thế kỷ thứ 4, thế kỷ thứ 6, thế kỷ thứ 8, trong các bản văn đó, trong lĩnh vực tâm lý học của Đạo Phật, các bản văn của các Bậc Thầy viết về tâm, họ mô tả tâm theo hai cách: ‘Minh và Liễu tri’, một cái là rõ ràng [minh] và một cái là biết [liễu tri]; một cái chỉ có khả năng biết các hiện tượng và một cái là rõ ràng. Cho nên, khi chúng ta nói về tâm, đó là cái gì đó rõ ràng và tâm là cái gì đó đồng thời có khả năng biết.
Vì vậy, cái đầu tiên, tâm giống như là cái gì đó rõ ràng, có nghĩa là tâm giống như một tấm gương. Trước tiên, hãy lấy một ví dụ về nhãn thức của chúng ta, nó chính xác giống như một tấm gương, bất cứ thứ gì bạn đặt trước mắt, nó sẽ trình hiện ra đối với mắt, bạn nhìn thấy những gì ở ngay trước mặt bạn, bạn không nhìn thấy cái gì ở đằng sau bạn. Cho nên, nhãn thức khá tương tự với một chiếc gương theo nghĩa nào đó.
Tôi sẽ giải thích chi tiết điều này về thị lực và nhãn thức, nhưng bây giờ bạn vẫn có thể nghĩ rằng tâm là rõ ràng, rằng bất cứ thứ gì bạn giữ ngay trước nó, thì thứ đó sẽ trình hiện đối với nó, vì vậy mắt giống như là tấm gương đối với sắc [hình tướng], nhĩ thức là tấm gương đối với âm thanh, tỵ thức là tấm gương đối với mùi, thiệt thức giống như tấm gương đối với vị, thân thức là tấm gương đối với sự vật trơn nhẵn hay thô hoặc thế này và thế kia. Vì vậy, tâm, nó thật rõ ràng như nước trong veo hay tấm gương trong suốt mà mọi thứ hiện ra như thế này.
Đây là bản chất của tâm, khi chúng ta nói về đặc tính của tâm, tâm làm những gì, tâm là như vậy nó có một khả năng biết đối tượng. Nó không chỉ rõ ràng như một tấm gương, gương cũng rõ ràng, nhưng nó không có khả năng biết sự vật, vì vậy tâm của chúng ta là một cái gì đó rõ ràng, đồng thời có khả năng biết các hiện tượng. Qua sự vô hình tướng như vậy, chúng ta ai cũng đều có một thứ vô hình tướng như vậy trong chúng ta, trong sáng như gương, đồng thời, có khả năng biết các sự vật. Nên là một điều rất thú vị về tâm.
Nếu bạn có thể nhảy xa như là ba mét và bốn mét, và bạn rèn luyện hết sức mình, sau đó bạn có thể nhảy, giả sử là đến 10 mét hoặc 11 mét, là tối đa phải không? Đó có phải là bước nhảy xa nhất mà ngày nay người ta có thể? Cỡ 11 mét? Tôi không chắc. Nhưng cho dù ngay bây giờ bạn có thể nhảy được 11 mét, nếu bạn không luyện tập nhảy trong ba tháng hoặc năm tháng hoặc một năm, thì bạn không thể nào nhảy được đến 11 mét, bạn phải luyện tập nhiều thời gian một chút lần nữa để lấy lại khả năng đó. Nếu bạn đun sôi nước, nó sẽ thật sự rất nóng, chẳng hạn như nó đạt đến nhiệt độ 100 độ Celsius, nhưng nếu bạn không tiếp tục đun sôi, nếu bạn chỉ giữ ở một nơi nào đó, nó sẽ trở lại trạng thái bình thường, ở nhiệt độ phòng, bạn đun sôi lại và sau đó bạn vẫn giữ nó ở đâu đó, nó sẽ trở lại nhiệt độ phòng.
Tâm là một cái gì đó thú vị, nếu bạn thực hành lòng từ bi trong khoảng 2 năm, và sau đó bạn nghỉ trong năm năm, nếu bạn thực hành lòng từ bi sau năm năm, thì nó không bao giờ giống như thân thể của chúng ta, nó không bao giờ giống như nước, nó giống như chúng ta đang tiếp tục từ đó. Nếu bạn có thể nhảy khoảng 11 mét trong kiếp trước, thì không có cách nào mà bạn có thể nhảy 11 mét trong kiếp này. Nếu bạn thực hành lòng từ bi khá tốt, khá thuần thục ở kiếp trước, thì bạn sinh ra đã từ bi, nếu bạn thực hành nhẫn nhịn trong kiếp trước, thì bạn sinh ra đã nhẫn nhịn. Có một số trong những đứa trẻ là những đứa trẻ rất từ bi, bạn cũng có thể thấy một số đứa trẻ không có bất kỳ cảm xúc nào với những sinh vật khác như côn trùng hoặc sinh vật này và sinh vật kia, chúng chỉ ấn vào con vật và giết chết.
Đây là một phẩm chất thú vị, nên đó là lý do tại sao nếu bạn rèn luyện tâm của mình ngay bây giờ, thì sau 10 năm, 20 năm, 30 năm, dù cho bạn không thể tiếp tục nữa, thì thói quen hoặc sự rèn luyện mà tâm bạn nhận được ngay bây giờ vẫn ở đó. Tôi không nói về việc học hỏi một cái gì đó, nếu bạn học một cái gì đó, nó sẽ ở lại đây, nó để lại một loại dấu ấn, nhưng chúng ta có thể quên đi nhiều thứ. Nhưng một khi chúng ta có được, một khi chúng ta để những gì chúng ta biết hòa tan trong tâm của chúng ta qua sự thực hành, qua thói quen mà nó lưu lại trong tâm của chúng ta, và nó rất ổn định.
Do đó, một lý do khác nữa tại sao tôi muốn nói rằng nghiên cứu về tâm là điều rất khôn ngoan. Nếu bạn tự rèn luyện bản thân hoặc nếu bạn rèn luyện tâm của mình theo một cách như vậy, thì bạn sẽ đạt được hạnh phúc và hài lòng trong cuộc sống dễ dàng hơn nhiều, bất kể bạn có gì, bất kể vị trí của bạn là gì, bất kể có những người xung quanh bạn hay không, sẽ thật hài lòng với nơi bạn ở trong cuộc sống của bạn, thật dễ dàng, chỉ cần chuyển đổi tâm của bạn.
Tâm không cần lý do nào cả, tâm nói chung không cần lý do đúng với nguyên tắc xử thế. Trong tiếng Ấn Độ có một châm ngôn này, như là ‘Cảm xúc thường là mù quáng’. Cảm xúc nói chung là mù quáng, dù là tức giận, dù là tham lam, dù là từ bi, dù là tình yêu thương, những thứ này nói chung là mù quáng, không có một lý luận đạo đức đằng sau. Một trong những lý do tại sao mọi người đau khổ là vì thế, bởi vì những cảm xúc mù quáng ví dụ như sân giận, hoàn toàn mù quáng, không biết lý do, không nhìn ra lý do. Và một người mẹ cũng có tình yêu thương con, khá là mù quáng, bạn không có nhiều lý do đằng sau, bạn chỉ yêu thương. Và kế đó lòng tham là tuyệt đối mù quáng, nên những kẻ tham lam quá độ, dù có được căn nhà giàu sang của thế gian này, tôi chắc rằng họ vẫn cần thêm hơn nữa, cho dù họ có được toàn bộ của cải của thế giới này, tôi chắc rằng họ không vừa lòng, họ vẫn sẽ mong đợi thêm một số nữa.
Tôi nghe nói có người mua đất trên mặt trăng, tôi không rõ có phải mình nhầm không, nhưng tôi đã nghe ở đâu đó, tôi thực sự không biết họ muốn làm như vậy để làm gì? Ý tôi là, bạn có thể chi tiêu cùng một số tiền đem lại một số điều tích cực cho thế giới này để thế giới có thể bền vững hơn, có thể sinh sống được. Tôi không thấy hợp lý, tôi không biết, giống như những cá nhân mua đất ở mặt trăng, tôi thực sự không biết, có thể bạn không tìm ra cách tốt hơn để tiêu tiền của mình, có rất nhiều người, có rất nhiều trẻ em chết vì đói và tôi không biết người đó muốn làm gì với miếng đất trên mặt trăng. Nói chung không ai sống lâu hơn trăm năm hoặc tối đa 100, 200, 500 năm, có rất ít người, bạn có thể thực sự đếm trong bàn tay. Một người sống hơn 110 tuổi, không hẳn có thật, tôi không biết.
Không hợp lý đến vậy khi có một số người nghĩ rằng “Ồ đúng rồi, thế giới sẽ không phải là nơi thích hợp để sống”, nhưng hãy xem bạn có đất trên mặt trăng, nhưng bạn sẽ làm cách nào đi đến đó. Giả sử có chuyện gì đó xảy ra với thế giới bây giờ, ngày mai một quốc gia nào đó ném một số hạt nhân và thế giới không còn nơi nào thích hợp để sinh sống, nhưng câu hỏi đặt ra là sau đó chúng ta sẽ lên mặt trăng bằng cách nào. Tôi thấy thực sự rất kỳ lạ, nhưng đôi khi người ta chỉ làm những điều ngớ ngẩn như vậy, chỉ vì mục đích khoe khoang như “Tôi có đất ở trên mặt trăng”, nên bạn thấy phần lớn những cảm xúc này, như có thể là sự cố chấp, kiêu hãnh cũng như những người cố chấp không vào cái gì cả để được kính nể theo nhiều nghĩa.
Bất cứ công việc gì, luôn có người thâm niên hơn, luôn có người ở vị trí cao hơn, bất kể là công việc là gì, con người vẫn có bản ngã này và trong ngôn ngữ của tôi có câu tục ngữ là ‘Ngài Bộ Trưởng’. Ở giữa các vị vua, thì họ đều có người chấp chính; vị vua có quyền lực hơn một chút, thì vị vua đó có bản ngã của mình, có thể chút nào hiểu được, vị bộ trưởng có quyền lực một chút, thì ông ta có cái tôi của riêng mình và trong số những người giúp việc, có một người làm trưởng, người này có cái tôi của riêng mình và mọi người đều làm tốt trong việc nào đó dựa trên cái tốt mà họ đang có. Nếu một người bắt đầu có cái tôi thì đúng là một sự lạ lẫm, một sự rất phi lý.
Vì vậy, để đối phó với những cảm xúc mù quáng đó, bạn không thể uống paracetamol, ở đây bạn phải có một số hiểu biết về tâm và củng cố những tâm tác động như một đối trị cho những tâm mù quáng. Bạn phải kích hoạt những tâm hoạt động như con mắt luôn kiểm soát những tâm hành động như một người mù. Vì vậy, Khóa học này chủ yếu là cho điều đó.
Vì vậy chỉ là một chút điểm qua về tâm thực sự là gì, về loại tâm nào, những điều kiện [duyên] là gì, có bao nhiêu loại tâm, các loại tâm nào, chúng ta sẽ học từ từ trong các buổi học tới, nhưng hôm nay tôi chỉ nghĩ đến nói đồng thời một chút về tâm và một chút khuyến khích lý do tại sao chúng ta cần hiểu biết tâm và tại sao chúng ta cần Khóa học này, đặc biệt hơn bao giờ hết vì những lý do mà tôi đã đề cập lúc nãy. Chúng ta còn khoảng 5 phút, nếu có bất kỳ câu hỏi nào, tôi thực sự sẽ rất vui. Và sau đó tôi sẽ gửi tin nhắn cho nhóm và rồi nhóm của tôi sẽ sớm chia sẻ bản văn. Có lẽ chính xác chúng ta sẽ không dùng bản văn này, nhưng bản văn chỉ dành cho bạn đọc khi có thời gian để có thể hiểu thêm hơn một chút và lý do tại sao tôi gửi bản văn là vì bạn có thứ gì đó cần nhớ.
Và nhóm cũng sẽ cung cấp giấy chứng nhận vào cuối Khóa học và họ sẽ cung cấp bản văn ngay. Đôi khi chúng ta học qua rất nhiều buổi học, nhưng rồi chúng ta chỉ nhớ trong hai ngày, ba ngày, năm ngày, 10 ngày, 15 ngày rồi ký ức phai dần đi và chúng ta quên hết mọi thứ. Vì vậy, nếu chúng ta có một bản văn, đó sẽ trở thành một phương tiện cho chúng ta nhớ lại những gì đã học trước đây, và giấy chứng nhận cũng chỉ để nhắc lại cho bạn vì điều đó thực sự có tác động như một cách để nhớ rằng “Ồ, tôi đã học phần đó”, cùng với tờ giấy đó là khả năng chúng ta nhớ được nhiều thứ hơn, chúng ta nhớ lại những điều đã học.
